Về mặt thực vật học, dừa là quả khô đơn độc được biết đến như là quả
hạch có xơ (không phải là loại quả hạt thực thụ). Vỏ quả ngoài thường
cứng, nhẵn, nổi rõ 3 gờ, lớp vỏ quả giữa là các sợi xơ gọi là xơ dừa và
bên trong nó là lớp vỏ quả trong hay gáo dừa hoặc sọ dừa, lớp vỏ quả
trong hóa gỗ, khá cứng, có ba lỗ mầm có thể nhìn thấy rất rõ từ phía mặt
ngoài khi bóc hết lớp vỏ ngoài và vỏ giữa (gọi là các mắt dừa). Thông
qua một trong các lỗ này thì rễ mầm sẽ thò ra khi phôi nảy mầm. Bám vào
thành phía trong của lớp vỏ quả trong là vỏ ngoài của hạt với nội nhũ
dạng anbumin dày, là lớp cùi thịt, gọi là cùi dừa, nó có màu trắng và là
phần ăn được của hạt.
Khi nhìn từ một đầu, vỏ quả trong và các lỗ mầm trông giống như mặt của
khỉ, từ trong tiếng Bồ Đào Nha để gọi nó là macaco, đôi khi được viết
tắt thành coco, từ đây mà có tên gọi khoa học của dừa. Nucifera là từ
trong tiếng Latinh để chỉ mang theo hột.
Khi quả dừa còn non, nội nhũ bên trong còn mỏng và mềm và có thể nạo dễ
dàng. Nhưng lý do chính để hái dừa vào giai đoạn này là để lấy nước dừa
làm thức uống; những quả to có thể chứa tới 1 lít nước uống bổ dưỡng.
Khi quả đã già và lớp vỏ ngoài chuyển thành màu nâu (khoảng vài tháng
sau) thì nó sẽ rụng từ trên cây xuống. Vào thời điểm đó nội nhũ đã dày
và cứng hơn, trong khi nước dừa sẽ có vị nồng hơn. Khi đó nếu uống nhiều
có thể bị tiêu chảy, chỉ sau khoảng 15 phút.
Vị trí gân chính
Vị trí gân chính
Dừa được bổ đôi đúng cách
Dừa được bổ đôi đúng cách
Để lấy nước của quả dừa cần loại bỏ lớp vỏ ngoài và lớp xơ dừa sau đó
dùng đũa/que chọc vào mắt lớn nhất của quả rồi đặt ống hút vào. Người ta
có thể lấy nước bằng cách chặt bỏ một phần vỏ ở phần đối diện với cuống
dừa để phần vỏ cứng bên trong phơi ra, sau đó vạt đi phần của lớp vỏ
cứng đó và rót nước dừa vào vật chứa (cốc, chén, bát, v.v.). Ngày nay,
người ta còn dùng dao/máy bào bớt đi lớp vỏ bên ngoài làm gần lộ ra phần
vỏ cứng phía đối diện cuống dừa, rồi cũng vạt bỏ đi phần này khi muốn
lấy nước. Do quả dừa có điểm rạn tự nhiên nên có thể bổ quả dừa bằng các
loại dao to, chẳng hạn dao mác, dao phay hay các loại tuốc vít bản bẹt
và búa. Trên quả dừa đã lột bỏ vỏ có 3 lằn gân ứng với 3 mắt, kinh
nghiệm cho thấy khi dùng sống dao hoặc lưỡi dao hơi cùn đập vuông góc
vào gân chính (ứng với mắt lớn nhất - như chỉ bởi mũi tên đỏ trong hình)
thì quả dừa sẽ bể đôi dễ dàng, đường bể thường thẳng và đều. Các nông
dân ở Bến Tre thường dùng một loại dao đặc biệt lưỡi không bén (sắc)lắm
gọi là cái rựa để bổ dừa.
Khi quả còn non thì lớp vỏ rất cứng, nhưng quả dừa non hiếm khi rụng,
ngoại trừ khi bị bệnh như nấm chẳng hạn hoặc do chuột, dơi ... phá hoại.
Trong thời gian quả rụng tự nhiên, lớp vỏ trở thành màu nâu và xơ dừa
trở nên mềm và khô hơn, như thế quả sẽ ít bị hư hại khi rụng. Có một vài
trường hợp quả dừa rụng đột ngột và có thể gây thương vong cho người.
Đây là chủ đề của bài báo ấn hành năm 1984 và đã được trao giải Ig Nobel
năm 2001. Số lượng tử vong do dừa rơi được dùng để so sánh với số lượng
các vụ tấn công của cá mập, với kết quả đưa ra là người ta bị chết do
dừa rụng nhiều hơn là do bị cá mập tấn công. Tuy nhiên, chưa có chứng cứ
nào cho thấy người ta bị tử vong theo kiểu này. [1] Tuy nhiên, William
Wyatt Gill, một nhà truyền giáo của Hiệp hội truyền giáo London (LMS)
tới Mangaia đã ghi lại một chuyện trong đó Kaiara, người thiếp yêu của
vua Tetui, đã bị chết do một quả dừa non bị rụng. Cây "tội phạm" này đã
bị chặt bỏ ngay lập tức. Điều này xảy ra vào khoảng năm 1777, cùng thời
gian viếng thăm của thuyền trưởng Cook.
Hoa dừa
Hoa dừa
Tại một số khu vực trên thế giới, những con khỉ đã huấn luyện được dùng
vào việc hái dừa. Các trường huấn luyện khỉ vẫn tồn tại ở miền nam Thái
Lan. Các cuộc thi được tổ chức hàng năm để tìm ra con khỉ hái dừa nhanh
nhất.
Tại Việt Nam, dừa được trồng nhiều ở nhiều nơi từ Bắc chí Nam, nhất là
các vùng duyên hải. Tỉnh Bến Tre có diện tích trồng dừa lớn nhất được
mệnh danh là "xứ dừa". Cây dừa đã trở thành biếu tượng tại đây.
ai xem thì tks nhá
! ko tks là